Có không ít người Nhật luôn nghĩ rằng người Việt sang chỉ để làm loạn nước họ, làm bất kể điều gì để lấy tiền mang về, nhưng thực tế người Việt đang giữ một phần rất quan trọng để đảm bảo cho hệ thống dịch vụ của Nhật vận hành trơn tru và thông suốt hơn.
Thực ra, người Việt Nam đang đóng góp phần cực kỳ quan trọng để đảm bảo cho hệ thống dịch vụ của Nhật luôn được hoàn hảo và thông suốt.
Tôi mới quen một cô bé tên Minh Thư. Thư là học sinh Việt Nam mới sang Nhật được 8 tháng. Ngoài giờ học ở trường, cô cũng đang đi làm thêm tại một số cửa hàng tiện lợi, với vốn tiếng Nhật kha khá lúc còn học ở Việt Nam. Dù Thư là người luôn cố gắng trong công việc, nhưng nhiều lúc cô không khỏi chạnh lòng khi ông chủ phàn nàn vì đọc được những tin người Việt lại đâm chém, giết người hoặc ăn cắp hàng loạt trên đất Nhật Bản.
Thư chia sẻ rằng, có nhiều khi ông nói khá nặng lời với em: "Ở nước cô, sao mọi người sang Nhật lắm thế, sao không ở lại nước mình đi cho Nhật yên lành". Dẫu biết ông không phải người ác ý nhưng nghe nói vậy Thư cũng chẳng biết biện minh thế nào, vì rõ ràng người Việt thực sự gây ra nhiều vấn đề ở Nhật.
Không chỉ riêng Thư mà rất nhiều người Việt Nam trên đất Nhật cũng đã từng phải nghe lời phàn nàn tương tự từ người Nhật. Có những cửa hàng Uniqlo ở Nhật trong 1 năm bắt được hơn 100 vụ ăn trộm do người Việt gây ra thì đủ biết người Nhật phải chịu đựng từ một số người Việt Nam xấu xí như thế nào.
Tôi đã sống ở Nhật 4 năm, không ít lần trong các buổi gặp gỡ với bạn bè, người ta nói thẳng vào mặt rằng: “Người Việt sang đây làm gì lắm thế, đọc tin về cộng đồng người Việt ở Nhật toàn thấy ăn trộm từ dưa hấu, quần áo, hoa quả đến xe đạp, máy xúc”. Tôi cảm thấy xấu hổ thay, nhưng cũng không thể lý giải và biện bạch được, chỉ biết im lặng và chuyển sang chuyện khác.
Lại cũng có không ít người Nhật tưởng rằng người Việt sang Nhật chẳng chịu làm ăn gì mà chỉ trộm cắp tiền của người Nhật rồi trốn về nước. Với trải nghiệm của tôi, tôi cho rằng nhiều người Nhật đang không hiểu là người Việt đang góp phần mang đến cho nước Nhật lực lượng lao động quan trọng và không sớm có khả năng thay thế trong ngắn hạn, dù đương nhiên không thể phủ nhận cộng đồng người Việt tại Nhật vẫn đang có nhiều vấn đề này khác.
Hãy thử tưởng tượng cuộc sống của một người lao động Nhật bình thường qua ví dụ sau của một người bạn tôi quen.
Mỗi sáng khi anh Hideaki Fuji ra khỏi nhà, anh thường rẽ qua cửa hàng tiện lợi mua vội hộp cơm. Sau đó anh đến thẳng công ty làm việc. Hết giờ về nhà. Mỗi tháng vài lần anh lại đi nhậu với bạn bè.
Những lúc vội vàng, anh quăng quần áo ra tiệm giặt là rồi quay lại lấy sau. Khi ốm anh ra hiệu thuốc mua vài loại thuốc uống bừa. Bố mẹ anh đang ở viện dưỡng lão đã có người chăm sóc, nên hàng tháng anh đến thăm họ đôi lần.
Thỉnh thoảng anh đặt hàng qua mạng, hàng được chuyển đến nhà anh rất đúng giờ. Lúc có tiền, anh di du lịch đảo Hokkaido hoặc xuống các tỉnh vùng Kansai phía Nam thăm bạn. Sau đó anh lại trở về nhà và tiếp tục chuẩn bị cho tuần làm việc mới. Anh thích mua hàng ở cửa hàng tiện lợi phục vụ 24/24h mỗi ngày và nhu cầu của anh luôn luôn được đáp ứng.
Anh Hideaki Fuji có thể công nhận một điều, và đó chính là sự thật khi anh vào mua hàng ở cửa hàng tiện lợi, người bán hàng cho anh chính là người Việt Nam, người làm cơm hộp cho anh cũng chính là người Việt Nam. Những người phục vụ anh tại quán nhậu, đầu bếp nấu ăn cho anh cũng là người Việt Nam. Người nhận giặt quần áo của anh, làm công việc giặt là rồi trả quần áo cho anh cũng là người Việt Nam.
Người bán thuốc cho anh tại cửa hàng thuốc cũng chính là người Việt Nam. Người chăm sóc cho bố, mẹ anh tại viện dưỡng lão cũng chính là người Việt Nam. Khi anh mua hàng qua mạng, để đảm bảo cho hoạt động vận chuyển hàng luôn thông suốt, người dán tem, phân loại hàng và vận chuyển hàng cho anh cũng vẫn là người Việt Nam.
Khi anh ở khách sạn, nhân viên người Việt đã phải làm việc suốt đêm để hàng trăm căn phòng luôn được sạch sẽ khi giao vào tay khách. Và chiếc khăn tắm anh đang dùng cũng được giặt bởi chính tay người lao động Việt Nam. Hoa quả, Cây rau anh ăn cũng đã được chăm bón và thu hoạch bởi người lao động Việt Nam.
Túm lại, người Việt đang đóng góp phần cực kỳ quan trọng để bảo đảm cho hệ thống dịch vụ của Nhật Bản luôn được thông xuốt và hoàn hảo. Người Nhật được hưởng chất lượng dịch vụ tốt nhưng chỉ phải trả chi phí thấp. Người Việt Nam đang làm những công việc mà người Nhật Bản dù thất nghiệp cũng chê và không thèm làm...!
Nói cách khác rằng quan hệ Nhật – Việt ở đây là một mối quan hệ hai bên cùng có lợi, một bên thì có người làm còn bên kia được trả lương xứng đáng, không ai là người thiệt thòi cả.
Với mỗi giờ làm việc cho công việc “tay chân” và dịch vụ như trên, một người lao động được trả lương trung bình từ 180 nghìn - 220 nghìn đồng/h, hoặc có thể lên đến > 300 nghìn đồng/h với ca đêm.
Mức lương này tuy cao nhưng cũng chỉ phù hợp với người Việt, chứ không hề cao so với cuộc sống ở Nhật Bản. Phần đông người Nhậ Bản sẽ từ chối làm những công việc kiểu này, đặc biệt như dọn dẹp, vận chuyển hàng hóa, bán hàng ca đêm, thay vào đó là những người Việt Nam hay những người nước khác. Người lao động nước ngoài ở Nhật Bản còn đảm đương rất nhiều công việc vô cùng nguy hiểm khác nhưng chúng tôi sẽ đề cập đến sau.
Chắc hẳn sẽ có không ít người lập luận rằng nếu không có người Việt thì sẽ ngay lập tức lao động Việt được thay thế bởi lao động nước khác. Điều đó có thể đúng ở phương diện nào đó mà thôi, nhưng hãy cùng nhìn lại xem người Nhật Bản nghĩ gì và cách làm việc của chính người Nhật Bản?
Phần lớn những người lao động Việt làm những công việc dịch vụ như đề cập ở phần trên của bài viết đến nước Nhậ Bản qua con đường du học, sau đó họ học cao hơn, như cao đẳng hay đại học.
Và khi họ tiếp tục học tập, họ cần tiền nên vẫn tiếp tục làm những công việc dịch vụ nói trên. Trung bình mỗi một học sinh Việt Nam sang Nhật sẽ làm từ 3-5 năm những công việc trên cho cả quá trình học ở trường tiếng đến khi học xong đại học và sau đó kiếm được việc làm chính thức cho các doanh nghiệp.
Sau hàng loạt những biến cố mà người Việt gây ra ở Nhật, tôi có cuộc trao đổi với đại diện một số trường tiếng ở Nhật Bản. Và nhận được câu trả lời khá bất ngờ.
Anh Akihiro Takahashi người đã từng làm việc ở trường tiếng Nhật ở Tokyo nhiều năm cho biết, chắc chắn một điều rằng đối với bất kỳ cộng đồng người nước ngoài nào tại Nhật Bản, sẽ có những vấn đề đặc thù khác nhau, không vấn đề này thì sẽ có vấn đề khác, sẽ chẳng bao giờ có một cộng đồng nào mà cả 1.000 người đều giống nhau và không gây ra rắc rối gì.
Anh Takahashi khẳng định sinh viên Việt Nam vẫn là đối tượng được ưu tiên nhất để tuyển sinh đến Nhật Bản làm việc trong ít nhất 3 năm tới.
Về phương diện Quốc gia, ngay trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam là quốc gia rất được Nhật Bản ưu ái và quan tâm. Bỏ hẳn qua yếu tố trên, anh Takahashi cho biết thêm người Nhật Bản đã tiếp nhận du học sinh và lao động Việt Nam từ rất lâu rồi, ít nhất cũng khoảng 4 thập kỷ qua. Và chừng ấy thời gian cũng đủ để hai bên hiểu nhau và thiết lập mạng lưới quan hệ liên quan giữa hai nước.
Trong những năm trở lại đây khi mà quan hệ ngoại giao 2 nước Nhật – Việt trở nên khăng khít thì người Nhật càng muốn tuyển thêm người Việt Nam sang làm việc.
Còn với anh Toshi Hajime, đại diện tuyển sinh của một trường đại học tại Tokyo, anh cũng đã từng nói với hiệu trưởng là anh muốn chuyển thị trường tuyển sinh sang nhiều nước Đông Nam Á khác, nhưng hiệu trưởng lại khẳng định rằng trong Đông Nam Á, trước tiên hãy cứ làm tốt với thị trường Việt Nam đi đã. Campuchia với Lào được đánh giá là không có tiềm năng, ngay cả với Myanmar vốn được coi như “mỏ vàng”’’ trong khu vực cũng không nhận được sự ủng hộ của ngài hiệu trưởng.
Đơn giản, anh Toshi Hajime lý giải rằng, khi đã làm việc với người Việt nam lâu năm, người Nhật Bản đã thiết lập nên hệ thống các quan hệ liên quan Việt nam và cực kỳ hiểu ý nhau.
Ví dụ như trước khi vào Việt Nam, đại diện các trường đã có những cuộc đối thoại với doanh nghiệp tại Việt Nam để hiểu thêm về người Việt Nam, họ cũng đã có các quan hệ với nhiều chính quyền địa phương và với các công ty tạo nguồn nhân lực.
Anh Hajime khẳng định một điều rằng để thiết lập được hệ thống các quan hệ, trang bị kỹ năng tương đương thì chắc chắn phải mất rất nhiều thời gian, công sức đào tạo, và cũng không lấy gì đảm bảo rằng nhân lực tại thị trường mới sẽ hơn được Việt Nam.
Như vậy có thể coi đây như là tin vui cho người Việt Nam rằng ít nhất Việt Nam vẫn luôn là thị trường lao động được người Nhật Bản quan tâm và thu hút trong 3 đến 5 năm tới. Chỉ hy vọng rằng, người Việt sẽ không tiếp tục gây ra các việc xấu trên đất Nhật Bản khiến họ buộc phải thay đổi chiến lược thu hút người lao động nước khác sang nước họ nữa.
Nhận xét
Đăng nhận xét